Typ voor de grap eens de volgende zoekopdracht in in Google: ‘boekhouder hilversum’. Wat is het resultaat? Een serie nutteloze reclamesites met waardeloze adressen en informatie die je niet zoekt. Op deze manier vind je geen boekhouder in Hilversum. Een boekhouder met een prachtige website wordt door Google alleen getoond als ervoor wordt betaald via een peperdure AdWords campagne. Of je moet slim gaan truken.
Probeer eens hetzelfde voor ‘schoenenzaak assen’ en je komt op heel veel Zalando-dochters (bekend van de slechte arbeidsomstandigheden in Duitsland) uit. Verder scoren bedrijvenverzamelsites (‘alle bedrijven in Assen’) erg hoog. Ook als je met een IP adres in Assen bent ingelogd en gewoon even in Assen snel een paar schoenen uit het rek wilt trekken.
Facebook
Begin maart 2013 in NRC Handelsblad: een artikel waaruit blijkt dat Facebook in Nederland 100.000 gebruikers is kwijtgeraakt. NRC Next (papieren versie) schrijft op 11 maart 2013 een artikel dat Facebook niet hip is voor de jeugd en zij meer intimiteit wensen. Welke jongere wil nou Facebook vriendjes worden met zijn moeder? De signalen uit de Verenigde Staten zijn hetzelfde.
Facebook staat zwaar onder druk van de investeerders. Het geïnvesteerd vermogen moet terug worden verdiend. Investeerders sluiten daarbij graag hun ogen voor het feit dat zij zelf veel teveel voor de aandelen hebben betaald (honderd keer de jaarwinst, wie verkoopt daar zijn bedrijf nog voor?) .
Reclame en privacy
Facebook stapt onder druk van deze omstandigheden van haar geloof af. Facebook moet haar gebruikers uitmelken. Zo is reclame maken via Facebook bijvoorbeeld tegenwoordig goedkoper dan het verspreiden van spam. Gebruikers zijn deze hoeveelheden reclame niet gewend, willen dit niet en haken af.
De vraag is dan ook hoe internetters gaan reageren op de nieuwe zoekmachine die gebruik maakt van Open Graph. Hiermee koppelt Facebook gebruikersgegevens aan internetgedrag en toont dat op je persoonlijke Facebookpagina.
Een oud gezegde luidt: aan alles komt een eind. Ook aan merken komt een eind, en zeker in een zich snel ontwikkelende markt als het internet. De verlokking van het snelle geld is groot, de valkuilen nog veel dieper. Wat zal het een reclamemaker uitmaken dat Facebook ten onder gaat omdat het te duur is verkocht?
Google
Voor Google geldt hetzelfde. Het lijkt erop dat het niemand wat interesseert wat er gebeurt. Zolang er maar geld wordt verdiend. Google sluit een deal met Zalando en er is gelijk geen schoenenzaak meer te vinden op internet. Zodra de campagne voorbij is verschijnen weer andere reguliere schoenenfirma’s in de zoekmachine.
De artikelen van NRC en NRC Next over Facebook staan niet op zichzelf. Zodra de media ergens lucht van krijgen en erover gaan publiceren is het proces vaak al ver en in gang gezet. Maar het aantal mensen dat zich stoort aan de remarketing technieken van Google is al groot.
Voor iedereen
Een product voor iedereen bestaat niet, Facebook is dat niet en ook Google zal dat uiteindelijk niet blijken te zijn. Google dreigt af te glijden naar een door reclame gedreven zoekmachine waar een gemiddelde internetgebruiker niet op zit te wachten. Je vindt immers niet meer wat je zoekt. Alle initiatieven voor gratis diensten (denk bijvoorbeeld ook aan gratis bellen en irritaties rond TV reclames) in ruil voor reclame zijn uiteindelijk op niks uitgelopen: men betaalt liever dan lastig gevallen te worden.
Hyves achterna? 
Dit zijn allemaal gevaren die op de loer liggen voor deze twee internetreuzen. Hyves werd in 2010 overgenomen door de Telegraaf Media Groep en om één of andere reden accepteerden de gebruikers dat niet. Binnen een paar maanden was Hyves als een badkuip leeggelopen.
Als Google door gaat met het monopoliseren van informatie door regelmatig uitsluitend betaalde links als zoekresultaat te tonen zullen steeds meer internetters hun heil bij andere zoekmachines gaan zoeken.
Het is wachten totdat de grote massa doorkrijgt wat Google aan het doen is. En dan kan het plotseling heel hard gaan. En als Facebook haar gebruikers meer en meer gaat zien als profielen voor gelikte, gerichte reclame: daar trappen de meeste mensen niet in. En ook dan kan het plotseling heel hard gaan.
En die schoenenzaak in Assen? Die heb ik gevonden, met Bing. Voor het eerst in jaren heb ik een andere zoekmachine gebruikt.
Protesten zoals deze komen steeds vaker voor op Facebook. De tekst spreekt voor zich.
Doorverwijzingen bij dit artikel:
Google en Albert Heijn als de nieuwe melkboer
Artikel over Facebook in NRC Handelsblad (maart 2013)
Uitleg over de werking van Open Graph