Al jarenlang verschijnt aan het eind van de winter een groep flamingo’s op het Veluwemeer bij Elburg. In de vroege ochtend landen ze en aan het eind van de dag, als het donker wordt, vertrekken ze weer. Dit levert prachtige plaatjes op; het is heel bijzonder deze dieren rond te zien wandelen door het ondiepe water. Ook verderop, bij de eilanden in het Wolderwijd zijn al vaker flamingo’s waargenomen. 

Maar wat doen die dieren hier? Waar komen ze vandaan en waar gaan ze heen in de maanden dat ze niet in het Veluwemeer verblijven? Wat verder zoeken op internet leert al snel dat flamingo’s wel op meer plaatsen in Nederland voorkomen.

Tropisch vooroordeel

Bij flamingo’s ben je al snel geneigd te denken aan de Cariben en zon, zee en strand. Echter, diverse soorten leven ook veel zuidelijker in Zuid Amerika, en ook deze  flamingo’s kunnen best wel tegen een (koud) stootje.

Als je de tropische plaatjes vergelijkt met de ondieptes van het Veluwemeer zie je de overeenkomsten: rietkragen langs de wal en de door de ondiepte rondparaderende oranje schoonheden.

 

Herkomst van de flamingo’s

Sommige flamingosoorten zijn oorspronkelijke bewoners van West Europa die de laatste decennia weer terugkeren.

Rond het Veluwemeer doet het verhaal de ronde dat “De groep is ontstaan uit flamingo’s die uit dierentuinen zijn ontsnapt en bij particulieren zijn losgebroken”. Dit blijkt ook wel aardig te kloppen.

Sinds de jaren 70 van de 20e eeuw worden flamingo’s in Nederland en Duitsland waargenomen. Het ging voornamelijk om uit gevangenschap ontsnapte dieren, welke zijn te herkennen aan een geleewiekte* (linker) vleugel.

Enkele andere flamingo’s zijn vermoedelijk afkomstig uit Zuid Europese landen. Ze zouden zijn afgedwaald van hun kolonie waarna ze  hier hun nieuwe leefgebied hebben gevonden.

 

Flamingo trek vanuit Duitsland door Nederland

Het broedgebied van de flamingo’s bevindt zich in het Zwillbrocker Venn, vlak over de grens in Duitsland bij Eibergen.

De flamingo’s worden hier inmiddels geëerd met een naar hen vernoemd eiland, het ‘Flamingo Insel’. Op dit eiland broeden de flamingo’s, tamelijk veilig voor roofdieren.

Uit tellingen op het Zwillbrocker Venn blijkt dat de kolonie in totaal bestaat uit tussen de vijftig en zestig flamingo’s.

Dit verklaart ook de wisselende aantallen dieren per dag bij Elburg: kennelijk zwerven sommige dieren een beetje heen en weer tussen verschillende locaties waar hun soortgenoten verblijven.

 

Winterverblijf

De vogels strijken neer in gebieden waar ze makkelijk in het water kunnen verblijven en aan voedsel kunnen komen. In de winter verblijven de flamingo’s in de Zeeuwse Delta. De exacte locatie wil nog wel eens verschillen en is afhankelijk van voedsel (plankton en plantenzaden) en schoon water.

 

Op de terugweg vanuit de Zeeuwse Delta naar het Zwillbrocker Venn verblijven sommige flamingo’s een tijdlang in de Randmeren. Dit verklaart ook dat de vogels aan het eind van de winter op het Veluwe Meer opduiken. Tegen de tijd dat het broedseizoen gaat beginnen vliegen de dieren terug naar hun eiland in het Zwillbrocker Venn om voor nageslacht te zorgen.

 

Andere flamingoplekken in Nederland

Bekende andere flamingolocaties in Nederland zijn: de Oostvaardersplassen, de Steile Bank (Friese IJsselmeerkust) en het Ketelmeer. Voorheen kwamen de flamingo’s ook wel naar het Lauwersmeer maar daar zijn ze al een tijd niet meer waargenomen.

 

* leewieken: Vleugeltipamputatie om te voorkomen dat een vogel uit gevangenschap ontsnapt. Een alles behalve diervriendelijke operatie, die niet altijd kan voorkomen dat de vogel ontsnapt.

Bronnen en meer informatie over flamingo’s: