De laatste maanden is er nogal wat te doen over de vakbonden, en dan met name de FNV. Het grote probleem voor de Vakbond is hun rol en bestaansrecht in de huidige maatschappij. Immers, de oude rechten waarvoor gestreden werd zijn allen vervuld. Hogeropgeleiden, afgestudeerden, starters, ZZP-ers, ze worden geen lid meer van ‘De Bond’. Hun belangen worden niet of te weinig behartigt. Sterker nog, de Vakbonden handelen vaak tegen hun belangen in.
Dalende ledenaantallen en fusies
Het resultaat is afnemende ledenaantallen gevolgd door na een lange rij fusies en samenwerkingsverbanden. Dit past in het plaatje, organisaties met verminderd bestaansrecht zoeken vaker hun heil in fusies. Hierdoor zijn bijna geen kleine zelfstandige vakbonden over gebleven. De FNV bestaat uit grote bonden, kleine bonden en is daardoor een politiek wespennest geworden met heel veel verschillende belangen. Vaak zijn dergelijke opeenvolgende fusies het begin van het einde van een sector, zoals dat in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw met de kledingindustrie is gebeurd: uit vele kleine ondernemingen ontstaan een paar grote ondernemingen die in hun toenmalige vorm uiteindelijk ophouden te bestaan.
Tegenstrijdige belangen
Dit proces vindt ook plaats bij de vakbonden, waardoor bijvoorbeeld bij een spoorstaking leden van zusterbonden ernstig worden gedupeerd. Wat uiteindelijk ook niet goed is voor de interne sfeer. Bovendien leidt dit niet tot de gewenste komst van nieuwe leden (waarvoor zou je lid worden van een vakbond die tegenstrijdig met jouw belangen handelt?). Ook jongeren worden niet aangemoedigd door de opstelling van de Vakbonden: geen verhoging van de pensioenleeftijd, intern gekrakeel, de wens om meer regelingen te treffen voor ZZP-ers (die daardoor weer meer werknemer dan ondernemer worden), kortom alles wat zou kunnen leiden tot verandering ten gunste van jongeren wordt tegengehouden.
Op zich is deze houding van de vakbonden begrijpelijk, omdat hun leden bestaan uit oudere werknemers die tot aan hun pensioen hun baan willen blijven houden. Dit staat alleen wel een aanwas van jonge leden met verfrissende ideeën in de weg.
Een nieuwee rol: bemiddelaar tussen generaties?
De Vakbonden zouden er in ieder geval naar kunnen streven consensus te bereiken tussen de verschillende leeftijdsgroepen die actief zijn op de arbeidsmarkt. En hiermee een nieuwe rol naar zicht toetrekken: namens de werknemers onderhandelen met regering en werkgevers over zaken als ontslagrecht, pensioenleeftijd en CAO’s. Maar dan wel namens iedereen, en niet alleen namens de leden, (bijvoorbeeld) de 55+-ers die zo snel mogelijk met pensioen willen. De Vakbonden zullen dan wel, samen met hun leden, moeten beginnen met over hun schaduw heen stappen en belangen gaan behartigen van een groep werknemers die (nog) niet lid zijn van de Bond.
Stakingen bij de poort, plat leggen van het openbaar vervoer, daar zit niemand meer op te wachten en hebben heel weinig effect. Sociale plannen, afvloeiingsregelingen, alles is inmiddels geregeld en vastgelegd.
Maar er blijft hoop voor de vakbond: ondanks de teloorgang van de ouderwets Hollandse textiel industrie hebben we er een zeer hoogwaardige, vernieuwende textiel sector aan overgehouden….